Wat is acne?
Acne vulgaris, ook wel jeugdpuistjes genoemd, is een veelvoorkomende huidaandoening wereldwijd. Het manifesteert zich meestal tijdens de puberteit, variërend van enkele puistjes tot een uitgebreidere vorm met mogelijk psychologische impact op de patiënt. Acne kan ook na de puberteit voortduren of op volwassen leeftijd beginnen.

Hoe ontstaat acne?
Acne is een ontsteking van de huid rondom haarzakjes en talgklieren. Verschillende factoren dragen bij aan het ontstaan, zoals verstopte haarzakjes die comedonen (mee-eters) vormen. Bacteriën en ontstekingen kunnen zich ontwikkelen, met soms ernstige vormen zoals acne conglobata, vooral bij mannen. Invloeden van buitenaf, zoals make-up en oliehoudende producten, en bepaalde medicijnen kunnen ook acne veroorzaken.

Hoe ziet acne eruit?
Acne bestaat uit comedonen, rode pukkels en puistjes. Comedonen zijn witte of zwarte bultjes op haarzakjes, veroorzaakt door ophoping van dode huidcellen. Ernstige ontstekingen kunnen leiden tot abcessen en mogelijk littekens na genezing.

Is acne besmettelijk?
Nee, acne is niet besmettelijk.

Hoe wordt acne gediagnosticeerd?
Acne is doorgaans herkenbaar op basis van uiterlijke kenmerken, en extra onderzoek is zelden nodig. De ernst wordt beoordeeld op basis van het aantal pukkels, puistjes en eventuele littekens.

Behandeling en genezing van acne
Acne vereist vaak langdurige behandeling. Crèmes, gels of lotions worden vaak gebruikt, waaronder benzoylperoxide, retinoïden en antibiotica. Bij ernstige gevallen kan isotretinoïne in tabletvorm worden voorgeschreven, met strikte veiligheidsmaatregelen, waaronder regelmatige bloedcontroles. De anticonceptiepil kan ook effectief zijn bij vrouwen.

Wat kun je zelf doen?
– Niet knijpen in puistjes om verdere ontstekingen te voorkomen.
– Was de huid met lauwwarm water zonder te scrubben en gebruik zeepvrije zepen.
– Vermijd producten op oliebasis.
– Let op zonlicht, vooral bij bepaalde behandelingen, en gebruik geen vette crème of make-up.

Acne heeft niet alleen fysieke maar ook psychologische impact. Raadpleeg een arts voor behandeling en eventuele psychologische ondersteuning.

Dermatitis perioralis betekent letterlijk ‘ontsteking van de huid rond de mond’ (dermatitis = ontsteking van de huid, perioralis = rond de mond). Deze aandoening wordt gekenmerkt door roodheid van de huid rond de mond met kleine pukkeltjes en puistjes. Het komt vooral voor bij jonge vrouwen en soms bij kinderen. Een vergelijkbare huiduitslag, *dermatitis periocularis*, kan rond de ogen voorkomen.

Hoe ontstaat dermatitis perioralis?
Deze dermatitis ontstaat vaak door het gebruik van crèmes of zalven met corticosteroïden (bijnierschorshormonen) in het gezicht, veelal voorgeschreven voor aandoeningen zoals eczeem. Sterkere corticosteroïden vergroten de kans op dermatitis perioralis, maar zelfs het zwakst werkende hormoon (hydrocortisonacetaat) kan de oorzaak zijn. Het gebruik van corticosteroïdpreparaten die voor astma worden geïnhaleerd, kan ook deze aandoening veroorzaken.

Niet altijd is er een verband met corticosteroïden; soms spelen cosmetica, met name foundation en andere vet- of oliebevattende make-up, een rol, en in sommige gevallen is er geen duidelijke oorzaak.

Wat zijn de verschijnselen?
Dermatitis perioralis ontstaat meestal plotseling op de bovenlip, naast de neus of op de kin. Het hele gebied rond de mond kan worden aangetast, met een smalle zone van normale huid langs de lippen. De aangetaste huid vertoont veel kleine rode pukkeltjes en puistjes op een rode en schilferige ondergrond. Bij dermatitis periocularis ontstaan vergelijkbare afwijkingen rond de ogen en op de oogleden, wat sterk kan lijken op acne of rosacea.

Over het algemeen jeukt de aandoening licht en kan de huid branderig en gevoelig zijn. Contact met zeep en blootstelling aan zonlicht kunnen irriteren.

Diagnose en behandeling
De diagnose wordt meestal gesteld op basis van de kenmerkende afwijkingen, waarbij een biopt meestal niet nodig is. De belangrijkste behandeling is stoppen met het gebruik van corticosteroïdcrème of -zalf, evenals make-up. Het stoppen van de hormooncrème kan echter leiden tot een tijdelijke verergering van de huiduitslag, maar het hergebruik van de crème moet worden vermeden.

Dermatitis perioralis wordt vaak behandeld met een gel of crème die metronidazol of erythromycine bevat. Calcineurineremmers zoals tacrolimus en pimecrolimus, die het afweersysteem in de huid onderdrukken, kunnen ook worden gebruikt. Soms wordt tijdelijk hydrocortisoncrème gebruikt om geleidelijk te stoppen met sterkere hormooncrèmes. Antibiotica in de vorm van tabletten, zoals tetracycline, doxycycline of minocycline, worden ook voorgeschreven. Het gebruik van sommige antibiotica kan echter de betrouwbaarheid van anticonceptie verminderen.

Vooruitzichten
Na genezing keert dermatitis perioralis meestal niet terug. Het lokale gebruik van corticosteroïden wordt afgeraden om herhaling te voorkomen.

Chlamydia: De Meest Voorkomende SOA in Nederland

Chlamydia is in Nederland de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoening (soa), vooral onder jonge mensen tot 25 jaar. Vaak blijft een chlamydia-infectie onopgemerkt, maar als het niet wordt behandeld, kan het ernstige gevolgen hebben. Gelukkig is chlamydia goed te behandelen met antibiotica.

Symptomen van Chlamydia

Een tot drie weken na besmetting met chlamydia kunnen de eerste symptomen optreden.

Voor Vrouwen: De meerderheid van de vrouwen die chlamydia hebben opgelopen, merkt hier niets van. Ongeveer een kwart van de vrouwen krijgt klachten die lijken op een blaasontsteking, waaronder:

• Pijn of branderig gevoel bij het plassen
• Pijn en bloedverlies tijdens en na het vrijen
• Bloedverlies tussen twee menstruaties
• Meer of veranderde vaginale afscheiding
• Hevige pijn in de onderbuik, met of zonder koorts
• Ontsteking in het bekkengebied met koorts
• Irritatie of jeuk bij de anus, (bloederige) afscheiding bij de ontlasting en diarree

Een onbehandelde chlamydia-infectie kan zich uitbreiden naar de eileiders en de onderbuik, wat kan leiden tot een verhoogd risico op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap en onvruchtbaarheid.

Voor Mannen: Mannen ervaren vaker klachten bij een chlamydia-infectie, maar de helft heeft geen klachten. Klachten kunnen zijn:

• Pijn of branderig gevoel bij het plassen
• Afscheiding uit de plasbuis, vooral ‘s morgens
• Pijn in de balzak
• Irritatie of jeuk bij de anus, (bloederige) afscheiding bij de ontlasting en diarree

Chlamydia heeft bij mannen geen invloed op de vruchtbaarheid.

Andere Klachten bij Mannen en Vrouwen: Na anale seks kan het slijmvlies van de anus ontstoken raken, wat jeuk, pijn of een branderig gevoel kan veroorzaken. Keelontstekingen door orale seks komen bij chlamydia nauwelijks voor. Sommige mensen ervaren gewrichtsklachten.

Behandeling van Chlamydia

Chlamydia is effectief te behandelen met een korte antibioticakuur. Het is belangrijk dat je partner bij voorkeur gelijktijdig met jou antibiotica gebruikt om herbesmetting te voorkomen.

Partners Waarschuwen

Als je chlamydia hebt opgelopen, is het essentieel om je sekspartner(s) te informeren, met name die tot een half jaar terug. Zelfs als ze geen symptomen hebben, kunnen ze zich laten testen om verdere verspreiding te voorkomen en hun gezondheid te waarborgen. Als je het lastig vindt om je partner(s) zelf te waarschuwen, kun je gebruik maken van partnerwaarschuwing.nl.

Pemphigus en Bulleus Pemphigoïd: Zeldzame Auto-immuunziekten met Blaarvorming

Pemphigus en bulleus pemphigoïd zijn zeldzame auto-immuunziekten die zich manifesteren door blaarvorming op de huid en slijmvliezen. Deze aandoeningen kunnen plotseling optreden zonder duidelijke oorzaak. In auto-immuunziekten keert het afweersysteem zich tegen delen van het eigen lichaam. Bij pemphigus en bulleus pemphigoïd leidt dit tot de vorming van antistoffen die gericht zijn tegen specifieke componenten van de huid, wat blaarvorming veroorzaakt.

Pemphigus veroorzaakt blaren in de opperhuid, terwijl bulleus pemphigoïd blaren vormt onder de opperhuid. Over het algemeen verloopt pemphigus ernstiger, en zonder behandeling kan het levensbedreigend zijn, zowel door vochtverlies als gevolg van uitgebreide blaarvorming als door bijkomende infecties.

Deze ziekten manifesteren zich meestal op oudere leeftijd, soms ook bij kinderen. Beide zijn behandelbaar, maar de behandeling duurt vaak vele jaren. Gelukkig zijn ze niet besmettelijk, niet erfelijk en doorgaans niet kwaadaardig.

Oorzaken van Pemphigus en Bulleus Pemphigoïd

Het exacte ontstaansmechanisme van deze ziekten is onbekend. Mogelijk kunnen bepaalde medicijnen, zoals antibiotica, bloeddrukverlagende middelen en antipsychotica, blaarvorming uitlokken. In sommige gevallen is een infectie verantwoordelijk, vooral bij een specifieke vorm van pemphigus in Zuid-Amerika. Heel zelden kunnen kwaadaardige tumoren een vorm van pemphigus (para neoplastische pemphigus) uitlokken.

Symptomen

Pemphigus kent verschillende vormen, waarvan pemphigus vulgaris en pemphigus foliaceus de meest voorkomende zijn. Pemphigus vulgaris veroorzaakt doorgaans eerst blaren of oppervlakkige wondjes in de mond, later ook op het lichaam. Pemphigus foliaceus resulteert alleen in blaren, erosies en korsten op de huid, met name op de borst, rug en in het gezicht.

Bulleus pemphigoïd leidt tot blaarvorming over het gehele lichaam op een rode ondergrond, vaak vergezeld van intense jeuk. Mondslijmvlieserosies of blaren zijn hier minder prominent.

Een andere variant, slijmvlies pemphigoïd of cicatricieel pemphigoïd, beïnvloedt voornamelijk de slijmvliezen van ogen, mond en geslachtsdelen. Deze vorm is moeilijker te behandelen en kan littekens veroorzaken, met mogelijke complicaties zoals blindheid of vernauwingen van de slokdarm en geslachtsdelen.

Diagnose en Behandeling

De diagnose wordt bevestigd door microscopisch onderzoek van een huidbiopsie en bloedonderzoek. Hoewel er geen genezing mogelijk is, richt de behandeling zich op het onderdrukken van huid- en slijmvliesafwijkingen. Medicijnen die het afweersysteem onderdrukken, zoals corticosteroïden en immunosuppressiva, worden vaak voorgeschreven. Bij bulleus pemphigoïd kunnen bepaalde antibiotica effectief zijn.

Pemphigus en bulleus pemphigoïd zijn chronisch, met een variabel verloop dat vaak jarenlang duurt. De vooruitzichten zijn over het algemeen gunstiger als de ziekte op kinderleeftijd ontstaat. Zelfzorg omvat het intact laten van blaren, voorzichtig omgaan met beschadigde huid, en letten op tekenen van infectie.

Raadpleeg altijd een dermatoloog voor een nauwkeurige diagnose en behandelplan.

Algemeen
Acanthosis nigricans (afgekort als AN) is een huidafwijking waarbij de huid donkerder wordt (hyperpigmentatie) en dikker wordt (hyperkeratose). Meestal komt dit voor in huidplooien, zoals de oksels, liezen en nek, en krijgt de aangetaste huid vaak een fluweelachtig uiterlijk. AN treft zowel mannen als vrouwen en kan op elke leeftijd optreden, maar komt vaker voor bij mensen met een donkere huidskleur. Het is eigenlijk geen op zichzelf staande huidziekte, maar eerder een teken van een onderliggende aandoening. In westerse samenlevingen wordt AN vaak geassocieerd met obesitas en diabetes type 2.

Wat is de oorzaak?
De precieze oorzaak van acanthosis nigricans is nog niet volledig bekend, maar er lijkt een verband te zijn met insulineresistentie, vooral vanwege de relatie met obesitas en diabetes. Wrijving en irritatie in huidplooien spelen waarschijnlijk een rol bij het ontstaan, hoewel dit niet wetenschappelijk is bewezen. Risicofactoren zijn onder andere obesitas, endocriene of metabole aandoeningen, genetische syndromen, reacties op medicatie of in zeldzame gevallen, een interne maligniteit.

Hoe ziet acanthosis nigricans eruit?
De aangetaste huid in AN vertoont verdikking met een grijze tot bruinzwarte verkleuring, meestal in huidplooien. Het heeft een fluweelachtig tot wratachtig oppervlak, vaak in de nek en oksels, maar soms ook op andere plaatsen zoals tussen de billen, onder de borsten, in buikplooien, aan de buigzijde van de ellebogen of in de liezen. Symmetrie is kenmerkend, en soms ontstaan er huidtags in de donkere plekken.

De classificatie van acanthosis nigricans is gebaseerd op de onderliggende oorzaak, zoals obesitas, diabetes, syndromen, erfelijke factoren, medicatie-geïnduceerd, maligniteit, of een specifieke variant genaamd acrale acanthotische afwijking.

Hoe weet ik of ik AN heb?
De diagnose wordt meestal visueel gesteld, maar bij twijfel kan een huidbiopt worden genomen. Behandeling richt zich vaak op het aanpakken van de onderliggende oorzaak. Lifestyle-veranderingen, zoals gewichtsverlies, zijn belangrijk. Lokale behandelingen richten zich voornamelijk op het cosmetische aspect, met middelen zoals retinoïden, lokale vitamine D-analogen, dermabrasie en laserbehandeling.

Wat te doen bij AN?
Als je acanthosis nigricans hebt, is het raadzaam om de onderliggende oorzaak aan te pakken, bijvoorbeeld door af te vallen en veranderingen in het dieet aan te brengen. Huis-, tuin- en keukenmiddeltjes worden niet sterk aanbevolen. Het beloop van AN is chronisch, maar bij een goedaardige onderliggende oorzaak heeft het meestal geen ernstige gevolgen, behalve mogelijk cosmetische zorgen. Bij een onderliggende maligniteit is de prognose echter vaak minder gunstig.

Twijfel je of je acanthosis nigricans hebt, neem contact op met een van onze dermatologen via 247dermatologist.

Apenpokken: Een Zeldzame Ziekte met Kenmerkende Huidsymptomen

Apenpokken is een ziekte die wordt gekenmerkt door vlekjes, blaasjes en korstjes op de huid. Bovendien kan het leiden tot ontsteking van het laatste stukje van de darm. De oorzaak van deze aandoening is het apenpokken-virus. Hoewel het voorheen voornamelijk in Afrika voorkwam, zijn er nu ook gevallen gemeld in Europa, zij het nog niet frequent in Nederland.

De ziekte treft over het algemeen mannen die seks hebben met mannen, maar het kan iedereen treffen. Apenpokken blijft echter zeer zeldzaam; in de meeste gevallen zijn huidproblemen zoals vlekjes, blaasjes of korstjes eerder te wijten aan andere oorzaken dan apenpokken.

Symptomen van Apenpokken

De symptomen van apenpokken omvatten het verschijnen van vlekjes op de huid. Deze vlekjes verschijnen doorgaans eerst op de plek waar het virus het lichaam binnenkomt. Bijvoorbeeld, na seksueel contact met iemand die het virus heeft, kunnen de vlekjes eerst rond de penis, anus of vagina verschijnen. Vlekjes in het gezicht, zoals in de mond of ogen, kunnen ontstaan na likken of zuigen (orale seks). Daarna breiden de vlekjes zich uit naar andere delen van het lichaam, zoals armen, benen, handen en voeten.

De vlekjes kunnen jeuken en pijn doen, en na verloop van tijd verschijnen er blaasjes gevuld met vocht. In de beginfase kunnen deze blaasjes lijken op gewone puistjes (acne). Vervolgens drogen de blaasjes op en vormen zich korstjes, die na 2 tot 3 weken vanzelf loslaten. Bovendien kan apenpokken leiden tot een ontsteking van het laatste stukje van de darm, gekenmerkt door pijn rond de anus, blaasjes in en rond de anus, zwelling, bloed in de ontlasting, en een gevoel van aandrang zonder daadwerkelijke ontlasting.

Veel voorkomende symptomen zijn koorts en vergrote lymfeklieren in de liezen, hals of oksels.

Besmettelijkheid van Apenpokken

Apenpokken is besmettelijk en kan worden overgedragen van persoon tot persoon. Het virus bevindt zich in de blaasjes, korstjes en wondjes van iemand die besmet is. Overdracht kan optreden door nauw contact, zoals knuffelen, zoenen of seks. Het vocht uit de blaasjes kan via de handen in de ogen, neus of mond komen, of door kleine wondjes op de huid. Er wordt ook vermoed dat het virus via sperma kan worden overgedragen. De overdracht via druppeltjes, vergelijkbaar met waterpokken, is nog onduidelijk.

Vaccinatie tegen Apenpokken

Mensen met een verhoogd risico op apenpokken kunnen in sommige gevallen een vaccinatie krijgen. Dit omvat mannen die Prep gebruiken of op de wachtlijst staan, evenals mannen die regelmatig de soa-poli bezoeken. De vaccinatie bestaat uit twee prikken, met een tussenperiode van vier weken. Omdat pokken en apenpokken vergelijkbaar zijn, wordt aangenomen dat de vaccinatie bescherming biedt, maar dit wordt nog onderzocht.

Gevaar van Apenpokken

Over het algemeen is apenpokken meestal niet gevaarlijk. De meerderheid van de mensen wordt niet ernstig ziek en heeft geen behandeling nodig. Mensen met een verminderde afweer lopen echter een groter risico op ernstige symptomen.

Advies bij Vermoeden van Apenpokken

Als iemand vermoedt dat hij apenpokken heeft, wordt geadviseerd thuis te blijven en contact op te nemen met de huisarts. De huisarts kan aan de hand van vragen en eventueel foto’s een eerste beoordeling maken. Bij vermoeden van apenpokken kan de GGD een test uitvoeren, waarbij vocht uit blaasjes, keel en anus wordt genomen, samen met bloedafname.

Als apenpokken worden vastgesteld, zal de GGD instructies geven over thuisisolatie en mogelijke behandelingen voor symptoomverlichting. Na het verdwijnen van blaasjes en korstjes wordt geadviseerd om gedurende drie maanden condooms te gebruiken, aangezien het virus mogelijk via sperma kan worden overgedragen.

Wanneer Te Bellen bij Apenpokken

Het is raadzaam om de huisarts te bellen als iemand zieker wordt in plaats van beter, koorts krijgt, meer pijn ervaart bij of rond de anus, blaasjes over het hele lichaam ontwikkelt, of recentelijk contact heeft gehad met iemand met apenpokken. Bij ernstige symptomen zoals ademhalingsproblemen, hoge koorts of sufheid moet direct de huisarts of huisartsenpost worden gebeld.

Urticaria: Kenmerken, Oorzaken, Symptomen en Behandeling

Urticaria, ook bekend als netelroos of galbulten, is een huiduitslag die vaak intense jeuk veroorzaakt. Deze huiduitslag ontwikkelt zich snel, waarbij individuele plekken meestal binnen enkele uren verdwijnen, maar altijd binnen 24 uur.

Kenmerken van Urticaria:

• Begint met rode vlekjes die kunnen veranderen in verdikte rode of bleke plekken.
• Plekken kunnen samenvloeien tot grotere plekken, ook wel urtica of kwaddels genoemd.
• Het geheel van deze huidafwijkingen wordt urticaria genoemd.

Acute en Chronische Urticaria:

• Acute urticaria duurt in totaal niet langer dan 6 weken, wat meestal het geval is.
• Bij een duur langer dan 6 weken spreekt men van chronische urticaria.

Voorkomen en Oorzaken:

• Ongeveer een kwart van de bevolking krijgt in zijn leven urticaria.
• Komt voor bij zowel mannen als vrouwen en op alle leeftijden.
• Histamine speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van urticaria.
• Histamine wordt vrijgegeven uit cellen in de huid onder invloed van verschillende prikkels.

Prikkelgroepen die Histamine Vrijmaken:

1. Fysische prikkels (lichamelijke inspanning, druk op de huid, kou, warmte, zonlicht, water, trillingen).
2. Geneesmiddelen (vooral pijnstillers en antibiotica).
3. Infecties (vooral virussen en parasieten).
4. Allergie voor voedingsmiddelen (bijv. pinda’s, noten, schaal- en schelpdieren, fruit).
5. Voedseltoevoegingen (kleurstoffen, conserveringsmiddelen, smaakversterkers).
6. Insectensteken en beten.
7. Allergie voor ingeademde producten (schimmelsporen, dierlijke huidschilfers).
8. Contactallergieën.
9. Interne ziekten.

Speciale Vormen van Urticaria:

1. Inspanningsurticaria: Jeukende bultjes bij inspanning, transpiratie of warmte.
2. Urticaria Factitia: Reactie op druk of wrijven van de huid, streepvormige kwaddels.
3. Koude-Urticaria: Kwaddels op plaatsen waar de huid wordt afgekoeld.
4. Vertraagde Drukurticaria: Pijnlijke, verharde zwellingen enkele uren na druk op de huid.

Diagnose en Behandeling:

• Urticaria wordt doorgaans herkend door artsen.
• Het vermijden van de uitlokkende prikkel is de eerste stap in de behandeling.
• Antihistaminica worden vaak gebruikt om de werking van histamine te blokkeren.
• Bij onvoldoende reactie op antihistaminica kunnen andere medicijnen, zoals montelukast of prednison, worden overwogen.
• Omalizumab, een medicijn dat de mestcellen inactief maakt, kan worden voorgeschreven als andere behandelingen niet effectief zijn.
• Bij onvoldoende respons op omalizumab kunnen immunosuppressiva zoals ciclosporine worden overwogen.

Vooruitzichten:

• In de meeste gevallen is urticaria van korte duur.
• Chronische urticaria kan echter maanden tot jaren aanhouden bij sommige individuen.

Ooglidrandontsteking: Blefaritis en Meibomklierdysfunctie

Wat is Blefaritis? Blefaritis is een ontsteking en vaak infectie van de ooglidrand, waar talgkliertjes (Meibomkliertjes) en haarzakjes met wimperharen zich bevinden. Het treft mensen van alle leeftijden, inclusief zowel jonge kinderen als ouderen, en gaat vaak gepaard met jeuk, irritatie, een rood oog, en schilfers aan de wimperharen, vooral ‘s ochtends.

Wat is Meibomklierdysfunctie? Meibomklierdysfunctie is vaak gerelateerd aan blefaritis en ontstaat wanneer de Meibomkliertjes verstopt raken of te veel talg afgeven. Dit kan de belangrijkste oorzaak zijn van klachten van droge ogen, waarbij de traanfilm niet goed functioneert.

Oorzaken van Blefaritis:

• Te veel talgproductie door Meibomkliertjes, wat aan oogharen blijft kleven en geïrriteerde ooglidranden veroorzaakt.
• Huidbacteriën, normaal onschuldig, kunnen bij irritatie een infectie veroorzaken.
• Kan samen voorkomen met huidaandoeningen zoals eczema seborrhoicum of Acné Rosacea.

Oorzaken van Meibomklierdysfunctie:

• Medicijn- en contactlensgebruik.
• Allergie, hormonale veranderingen (zwangerschap, menopauze), diabetes, schildklieraandoeningen.

Verschijnselen:

• Stekend, branderig gevoel en pijnlijke, rode oogleden.
• Jeuk en tranende ogen.
• Complicaties kunnen optreden, zoals ooginfecties en zweervorming van het hoornvlies.

Behandeling:

1. Opwarmen: Gebruik warme kompressen, pittenzakjes, warme theezakjes, of speciale opwarmbrillen om de oogharen en Meibomklieren op te warmen.
2. Masseren: Masseer de ooglidranden om talg naar buiten te brengen.
3. Poetsen: Poets wimpers en ooglidrandjes met een natte wattenstaaf/tip of speciale ooglidschoonmaakdoekjes/gel.
4. Antibiotica: Bij infectie/ontsteking kan antibiotica-zalf worden toegepast.
5. Kunsttranen: Bij droge ogenklachten kunnen kunsttranen worden voorgeschreven.
6. Voeding: Aanpassingen in voeding, zoals Omega 3 vetzuursupplementen, kunnen helpen.
7. Medicatie: Soms zijn antibioticadruppels/zalf nodig, of zelfs antibioticatabletten bij langdurige situaties zoals Rosacea.

Advies:

• Het stappenplan wordt geadviseerd 2 maal per dag toe te passen bij veel klachten, later mogelijk verminderen naar 1 keer per dag of enkele keren per week.
• Stoppen van de behandeling kan klachten snel en/of heftig doen terugkeren.

Wat is een basaalcelcarcinoom? Het basaalcelcarcinoom (of basocellulair carcinoom of basalioom) is de meest voorkomende vorm van huidkanker. Ongeveer 1 op de 6 Nederlanders krijgt een basaalcelcarcinoom in zijn of haar leven. Het begint in de bovenste laag van de huid en breidt zich vrijwel nooit uit naar andere delen in het lichaam.

Hoe krijgt u een basaalcelcarcinoom? De belangrijkste oorzaak is de zon. Vaak gaat het om veel zonblootstelling in het leven, danwel acute zonblootstelling met verbranding. Dit geeft schade aan de huid. Vooral veel zonblootstelling in de kinderjaren is een risico voor het krijgen van basaalcelcarcinomen op latere leeftijd. Mensen met een lichte kleur huid hebben een groter risico om een basaalcelcarcinoom te krijgen dan mensen met een donkere kleur huid.

Een bijzondere en zeldzame vorm van een basaalcelcarcinoom is het Gorlin syndroom. Dit is een fout in het DNA waardoor iemand al op jonge leeftijd veel basaalcelcarcinomen krijgt. Deze vorm wordt hier verder niet besproken. Voor meer informatie over het Gorlin syndroom zie de folder Gorlin syndroom.

Welke klachten geeft een basaalcelcarcinoom en hoe ziet een basaalcelcarcinoom eruit? Meestal geeft een basaalcelcarcinoom geen klachten en wordt het toevallig gezien. Vaak lijkt het op een klein wondje dat maar niet geneest. Soms is het een glanzend bultje of plekje dat makkelijk bloedt.

Het basaalcelcarcinoom kan er op verschillende manieren uitzien. De drie meest voorkomende vormen zijn:

1. Oppervlakkig (superficieel) basaalcelcarcinoom:
   • Komt vooral voor op de huid van borst en rug.
   • Lijkt op een eczeemplek, maar jeukt gewoonlijk niet.
   • Plek heeft een typische glans die bij fel licht goed te zien is.
2. Nodulair, (compact of solide) basaalcelcarcinoom:
   • Langzaam groeiend rood, iets glanzend bultje met soms bloedvaatjes.
   • In het bultje kan een niet genezend wondje ontstaan.
3. Sprieterig basaalcelcarcinoom:
   • Heeft ‘sprieterige’ uitlopers in de huid.
   • Grens tussen tumor en normale huid is vaak niet goed te onderscheiden.
   • Uiterlijk kan lijken op nodulair basaalcelcarcinoom, maar de groeiende tumor ligt vaak vlakker op de huid en is moeilijker te herkennen.

Een basaalcelcarcinoom ontstaat meestal in gebieden die veel aan zonlicht zijn blootgesteld, zoals in het gezicht of op de oren. Basaalcelcarcinomen blijven groeien, daarom is het belangrijk om ze altijd te behandelen.

Hoe weet uw arts of u een basaalcelcarcinoom heeft? De dermatoloog herkent het basaalcelcarcinoom meestal snel. Alleen bij twijfel zal een klein stukje huid afgenomen worden (een biopt) voor verder onderzoek om de diagnose te bevestigen.

Welke behandelingen van een basaalcelcarcinoom zijn er? De behandeling is afhankelijk van de groei van het basaalcelcarcinoom. De keuze voor de beste therapie wordt gemaakt in overleg met uw eigen arts.

Hieronder vindt u de verschillende behandelingen voor het basaalcelcarcinoom:

1. Snijden / excisie:
   • Dermatoloog snijdt het basaalcelcarcinoom weg.
   • Huid wordt verdoofd met prikjes.
   • Weggenomen stukje huid wordt in het laboratorium onderzocht.
   • Geschikt voor alle vormen van het basaalcelcarcinoom.
2. Fluorouracil crème (= Efudix®):
   • Remt de groei van basaalcelcarcinoomcellen.
   • Eerst roodheid en korstvorming, gevolgd door gezonde huidgroei.
   • Geschikt voor het oppervlakkig basaalcelcarcinoom.
3. Imiquimod crème (= Aldara®):
   • Zet plaatselijk in de huid het afweersysteem aan.
   • Basaalcelcarcinoom wordt opgeruimd.
   • Roodheid en korstvorming, gevolgd door gezonde huidgroei.
   • Geschikt voor het oppervlakkig basaalcelcarcinoom.
4. Foto dynamische therapie (= Photodynamic therapy (PDT):
   • Crème maakt kwaadaardige cellen gevoeliger voor licht.
   • Na 3 uur belichting met speciale lamp gaan kankercellen dood.
   • Meer informatie aan uw arts vragen.
5. Cryochirurgie:
   • Basaalcelcarcinoom wordt van buitenaf bevroren met vloeibare stikstof.
   • Snelle behandeling, maar laat vaak littekens achter.
   • Alleen voor oppervlakkige gevallen.
6. Curettage en coagulatie:
   • Basaalcelcarcinoom wordt onder lokale verdoving weggeschraapt.
   • Huid wordt oppervlakkig dichtgebrand.
   • Snelle behandeling, maar dieptecontrole ontbreekt.
7. Bestraling (radiotherapie):
   • Goed resultaat, vaak bij locaties waar snijden niet mogelijk is.
8. Mohs’ micrografische chirurgie:
   • Minimale verwijdering van gezonde huid.
   • Geschikt bij specifieke kenmerken, zoals moeilijk te sluiten wond in het gezicht.

Is een basaalcelcarcinoom te genezen of blijft u er altijd last van houden? Ja, een basaalcelcarcinoom is helemaal te genezen. Wel loopt u risico om een nieuw basaalcelcarcinoom op een andere plaats te krijgen.

Wat kunt u zelf nog doen?

• Houd uw huid goed in de gaten.
• Goedaardige plekjes horen na 6 tot 8 weken vanzelf over te gaan.
• Bij blijvende groei of niet genezende wond, maak een afspraak met uw huisarts of dermatoloog.
• Bescherm uw huid goed tegen de zon om nieuwe basaalcelcarcinomen te voorkomen.