Wat is een basaalcelcarcinoom? Het basaalcelcarcinoom (of basocellulair carcinoom of basalioom) is de meest voorkomende vorm van huidkanker. Ongeveer 1 op de 6 Nederlanders krijgt een basaalcelcarcinoom in zijn of haar leven. Het begint in de bovenste laag van de huid en breidt zich vrijwel nooit uit naar andere delen in het lichaam.
Hoe krijgt u een basaalcelcarcinoom? De belangrijkste oorzaak is de zon. Vaak gaat het om veel zonblootstelling in het leven, danwel acute zonblootstelling met verbranding. Dit geeft schade aan de huid. Vooral veel zonblootstelling in de kinderjaren is een risico voor het krijgen van basaalcelcarcinomen op latere leeftijd. Mensen met een lichte kleur huid hebben een groter risico om een basaalcelcarcinoom te krijgen dan mensen met een donkere kleur huid.
Een bijzondere en zeldzame vorm van een basaalcelcarcinoom is het Gorlin syndroom. Dit is een fout in het DNA waardoor iemand al op jonge leeftijd veel basaalcelcarcinomen krijgt. Deze vorm wordt hier verder niet besproken. Voor meer informatie over het Gorlin syndroom zie de folder Gorlin syndroom.
Welke klachten geeft een basaalcelcarcinoom en hoe ziet een basaalcelcarcinoom eruit? Meestal geeft een basaalcelcarcinoom geen klachten en wordt het toevallig gezien. Vaak lijkt het op een klein wondje dat maar niet geneest. Soms is het een glanzend bultje of plekje dat makkelijk bloedt.
Het basaalcelcarcinoom kan er op verschillende manieren uitzien. De drie meest voorkomende vormen zijn:
- Oppervlakkig (superficieel) basaalcelcarcinoom:
- Komt vooral voor op de huid van borst en rug.
- Lijkt op een eczeemplek, maar jeukt gewoonlijk niet.
- Plek heeft een typische glans die bij fel licht goed te zien is.
- Nodulair, (compact of solide) basaalcelcarcinoom:
- Langzaam groeiend rood, iets glanzend bultje met soms bloedvaatjes.
- In het bultje kan een niet genezend wondje ontstaan.
- Sprieterig basaalcelcarcinoom:
- Heeft ‘sprieterige’ uitlopers in de huid.
- Grens tussen tumor en normale huid is vaak niet goed te onderscheiden.
- Uiterlijk kan lijken op nodulair basaalcelcarcinoom, maar de groeiende tumor ligt vaak vlakker op de huid en is moeilijker te herkennen.
Een basaalcelcarcinoom ontstaat meestal in gebieden die veel aan zonlicht zijn blootgesteld, zoals in het gezicht of op de oren. Basaalcelcarcinomen blijven groeien, daarom is het belangrijk om ze altijd te behandelen.
Hoe weet uw arts of u een basaalcelcarcinoom heeft? De dermatoloog herkent het basaalcelcarcinoom meestal snel. Alleen bij twijfel zal een klein stukje huid afgenomen worden (een biopt) voor verder onderzoek om de diagnose te bevestigen.
Welke behandelingen van een basaalcelcarcinoom zijn er? De behandeling is afhankelijk van de groei van het basaalcelcarcinoom. De keuze voor de beste therapie wordt gemaakt in overleg met uw eigen arts.
Hieronder vindt u de verschillende behandelingen voor het basaalcelcarcinoom:
- Snijden / excisie:
- Dermatoloog snijdt het basaalcelcarcinoom weg.
- Huid wordt verdoofd met prikjes.
- Weggenomen stukje huid wordt in het laboratorium onderzocht.
- Geschikt voor alle vormen van het basaalcelcarcinoom.
- Fluorouracil crème (= Efudix®):
- Remt de groei van basaalcelcarcinoomcellen.
- Eerst roodheid en korstvorming, gevolgd door gezonde huidgroei.
- Geschikt voor het oppervlakkig basaalcelcarcinoom.
- Imiquimod crème (= Aldara®):
- Zet plaatselijk in de huid het afweersysteem aan.
- Basaalcelcarcinoom wordt opgeruimd.
- Roodheid en korstvorming, gevolgd door gezonde huidgroei.
- Geschikt voor het oppervlakkig basaalcelcarcinoom.
- Foto dynamische therapie (= Photodynamic therapy (PDT):
- Crème maakt kwaadaardige cellen gevoeliger voor licht.
- Na 3 uur belichting met speciale lamp gaan kankercellen dood.
- Meer informatie aan uw arts vragen.
- Cryochirurgie:
- Basaalcelcarcinoom wordt van buitenaf bevroren met vloeibare stikstof.
- Snelle behandeling, maar laat vaak littekens achter.
- Alleen voor oppervlakkige gevallen.
- Curettage en coagulatie:
- Basaalcelcarcinoom wordt onder lokale verdoving weggeschraapt.
- Huid wordt oppervlakkig dichtgebrand.
- Snelle behandeling, maar dieptecontrole ontbreekt.
- Bestraling (radiotherapie):
- Goed resultaat, vaak bij locaties waar snijden niet mogelijk is.
- Mohs’ micrografische chirurgie:
- Minimale verwijdering van gezonde huid.
- Geschikt bij specifieke kenmerken, zoals moeilijk te sluiten wond in het gezicht.
Is een basaalcelcarcinoom te genezen of blijft u er altijd last van houden? Ja, een basaalcelcarcinoom is helemaal te genezen. Wel loopt u risico om een nieuw basaalcelcarcinoom op een andere plaats te krijgen.
Wat kunt u zelf nog doen?
- Houd uw huid goed in de gaten.
- Goedaardige plekjes horen na 6 tot 8 weken vanzelf over te gaan.
- Bij blijvende groei of niet genezende wond, maak een afspraak met uw huisarts of dermatoloog.
- Bescherm uw huid goed tegen de zon om nieuwe basaalcelcarcinomen te voorkomen.