Apenpokken: Een Zeldzame Ziekte met Kenmerkende Huidsymptomen
Apenpokken is een ziekte die wordt gekenmerkt door vlekjes, blaasjes en korstjes op de huid. Bovendien kan het leiden tot ontsteking van het laatste stukje van de darm. De oorzaak van deze aandoening is het apenpokken-virus. Hoewel het voorheen voornamelijk in Afrika voorkwam, zijn er nu ook gevallen gemeld in Europa, zij het nog niet frequent in Nederland.
De ziekte treft over het algemeen mannen die seks hebben met mannen, maar het kan iedereen treffen. Apenpokken blijft echter zeer zeldzaam; in de meeste gevallen zijn huidproblemen zoals vlekjes, blaasjes of korstjes eerder te wijten aan andere oorzaken dan apenpokken.
Symptomen van Apenpokken
De symptomen van apenpokken omvatten het verschijnen van vlekjes op de huid. Deze vlekjes verschijnen doorgaans eerst op de plek waar het virus het lichaam binnenkomt. Bijvoorbeeld, na seksueel contact met iemand die het virus heeft, kunnen de vlekjes eerst rond de penis, anus of vagina verschijnen. Vlekjes in het gezicht, zoals in de mond of ogen, kunnen ontstaan na likken of zuigen (orale seks). Daarna breiden de vlekjes zich uit naar andere delen van het lichaam, zoals armen, benen, handen en voeten.
De vlekjes kunnen jeuken en pijn doen, en na verloop van tijd verschijnen er blaasjes gevuld met vocht. In de beginfase kunnen deze blaasjes lijken op gewone puistjes (acne). Vervolgens drogen de blaasjes op en vormen zich korstjes, die na 2 tot 3 weken vanzelf loslaten. Bovendien kan apenpokken leiden tot een ontsteking van het laatste stukje van de darm, gekenmerkt door pijn rond de anus, blaasjes in en rond de anus, zwelling, bloed in de ontlasting, en een gevoel van aandrang zonder daadwerkelijke ontlasting.
Veel voorkomende symptomen zijn koorts en vergrote lymfeklieren in de liezen, hals of oksels.
Besmettelijkheid van Apenpokken
Apenpokken is besmettelijk en kan worden overgedragen van persoon tot persoon. Het virus bevindt zich in de blaasjes, korstjes en wondjes van iemand die besmet is. Overdracht kan optreden door nauw contact, zoals knuffelen, zoenen of seks. Het vocht uit de blaasjes kan via de handen in de ogen, neus of mond komen, of door kleine wondjes op de huid. Er wordt ook vermoed dat het virus via sperma kan worden overgedragen. De overdracht via druppeltjes, vergelijkbaar met waterpokken, is nog onduidelijk.
Vaccinatie tegen Apenpokken
Mensen met een verhoogd risico op apenpokken kunnen in sommige gevallen een vaccinatie krijgen. Dit omvat mannen die Prep gebruiken of op de wachtlijst staan, evenals mannen die regelmatig de soa-poli bezoeken. De vaccinatie bestaat uit twee prikken, met een tussenperiode van vier weken. Omdat pokken en apenpokken vergelijkbaar zijn, wordt aangenomen dat de vaccinatie bescherming biedt, maar dit wordt nog onderzocht.
Gevaar van Apenpokken
Over het algemeen is apenpokken meestal niet gevaarlijk. De meerderheid van de mensen wordt niet ernstig ziek en heeft geen behandeling nodig. Mensen met een verminderde afweer lopen echter een groter risico op ernstige symptomen.
Advies bij Vermoeden van Apenpokken
Als iemand vermoedt dat hij apenpokken heeft, wordt geadviseerd thuis te blijven en contact op te nemen met de huisarts. De huisarts kan aan de hand van vragen en eventueel foto’s een eerste beoordeling maken. Bij vermoeden van apenpokken kan de GGD een test uitvoeren, waarbij vocht uit blaasjes, keel en anus wordt genomen, samen met bloedafname.
Als apenpokken worden vastgesteld, zal de GGD instructies geven over thuisisolatie en mogelijke behandelingen voor symptoomverlichting. Na het verdwijnen van blaasjes en korstjes wordt geadviseerd om gedurende drie maanden condooms te gebruiken, aangezien het virus mogelijk via sperma kan worden overgedragen.
Wanneer Te Bellen bij Apenpokken
Het is raadzaam om de huisarts te bellen als iemand zieker wordt in plaats van beter, koorts krijgt, meer pijn ervaart bij of rond de anus, blaasjes over het hele lichaam ontwikkelt, of recentelijk contact heeft gehad met iemand met apenpokken. Bij ernstige symptomen zoals ademhalingsproblemen, hoge koorts of sufheid moet direct de huisarts of huisartsenpost worden gebeld.