Actinische keratose: symptomen, oorzaken en behandeling

In het kort

• Actinische keratose is een huidaandoening veroorzaakt door UV-schade.
• Komt vooral voor op zonbeschenen delen zoals gezicht, handen en hoofdhuid.
• Kan zich ontwikkelen tot plaveiselcelcarcinoom als het niet behandeld wordt.
• Symptomen zijn ruwe, schilferige plekken die soms jeuken of gevoelig zijn.
• Vroege behandeling voorkomt complicaties.

Wat is actinische keratose?

Actinische keratose, ook wel zonnelentigo of solar keratose genoemd, is een huidaandoening die ontstaat door langdurige blootstelling aan zonlicht of kunstmatige UV-straling. Het wordt beschouwd als een voorstadium van huidkanker, omdat onbehandelde plekken zich kunnen ontwikkelen tot plaveiselcelcarcinoom.

Wat merk je bij actinische keratose?

Veelvoorkomende kenmerken van actinische keratose:

• Kleine, ruwe, schilferige plekjes die vaak aanvoelen als schuurpapier.
• Kleur variërend van huidkleurig tot rood of bruin.
• Schilfers of korstjes, soms jeukend of licht gevoelig.
• Komt voor op het gezicht, oren, handen, onderarmen en op een kalende hoofdhuid.
• Soms verdwijnen de plekjes tijdelijk, maar keren ze later terug.

Mogelijke oorzaken van actinische keratose

De belangrijkste oorzaak is langdurige blootstelling aan UV-straling. Risicofactoren zijn:

• Langdurige blootstelling aan zonlicht zonder bescherming.
• Lichte huidtypes: vooral mensen met lichte ogen, sproeten en lichtblond of rood haar lopen meer risico.
• Leeftijd: komt vaker voor bij mensen boven de 50 jaar.
• Weinig gebruik van zonnebrandcrème.
• Verzwakt immuunsysteem, bijvoorbeeld door medicatie of ziekte.

Is actinische keratose ernstig?

Actinische keratose is niet direct gevaarlijk, maar kan zich ontwikkelen tot plaveiselcelcarcinoom, een vorm van huidkanker. Daarom is het belangrijk om verdachte plekjes regelmatig te controleren en bij veranderingen een dermatoloog te raadplegen.

Wat kun je zelf doen bij actinische keratose?

Zelfzorg kan helpen de kans op verergering te verkleinen:

• Draag zonnebescherming: hoeden, zonnebrillen en SPF 30+ zonnebrandcrème.
• Vermijd zonnebanken: kunstmatige UV-straling verhoogt het risico.
• Controleer je huid regelmatig: bekijk elke drie maanden of er nieuwe of veranderende plekjes ontstaan.
• Gezonde leefstijl: een dieet met voldoende vitamine A en antioxidanten kan de huid beschermen.

Behandelingen bij actinische keratose

Er zijn verschillende behandelmogelijkheden, afhankelijk van de ernst en locatie:

• Cryotherapie: bevriezing met vloeibare stikstof.
• Topische crèmes: zoals 5-fluorouracil of imiquimod om afwijkende cellen te verwijderen.
• Fotodynamische therapie (PDT): een lichtgevoelige gel en laserbehandeling.
• Lasertherapie of chemische peeling: om aangedane huidlagen te verwijderen.
• Andere behandelingen: afhankelijk van het aantal en de grootte van de plekjes kan de dermatoloog een aangepaste therapie adviseren.

Wanneer bel je de huisarts bij actinische keratose?

Neem contact op met een arts als:

• Een plek groter, dikker of pijnlijk wordt.
• Je huid verandert en nieuwe ruwe plekken krijgt.
• Zelfzorg geen verbetering geeft.
• Je eerder actinische keratose hebt gehad.

Maak een afspraak met een ervaren en gecertificeerde online dermatoloog

Wil je snel weten of je actinische keratose hebt en welke behandeling het beste is? Of twijfel je of je verder actie moet ondernemen? Vraag dan een consult aan via onze app.

Bekijk de mogelijkheden.